Wormerveerse Vermaning

 

De Wormerveerse Vermaning, Zaanweg 57

 

Dit sobere en statige gebouw is in 1830-31 gebouwd als kerk voor de Doopsgezinde Gemeente te Wormerveer op 't Zuid. Nu is het een mooie locatie voor concerten, vergaderingen, recepties, oefeningen, lezingen en tentoonstellingen. Een gebouw vol geschiedenissen, van en voor de Wormerveerders.

Deze vermaning, zo noemden de doopsgezinden hun kerkgebouwen, werd in 1830 in neoclassicistische stijl ontworpen door de Amsterdamse architect H. Springer. Niet alleen de gevel, maar ook het interieur moest vooral een plechtige, voorname uitstraling krijgen. Zo heeft het interieur een aantal grote zuilen, die er zeer gewichtig uitzien. In werkelijkheid bestaan zij uit een houten paal in het midden, met daaromheen een gepleisterd lattenwerk. In 1855 kreeg de vermaning een fraai en degelijk uitgevoerd orgel, het eerste werk van de orgelbouwers Flaes en Brünjes. Tot dan toe werd zonder muziekbegeleiding gezongen. In 1908 werden de kerkekamers naar achteren toe verlengd. Een eerste omvangrijke restauratie van gebouw en orgel werd in 1965 uitgevoerd. Vervolgens is het orgel in 2006 grondig gerestaureerd en het gebouw heeft in 2015 belangrijke verbeteringen en een verdere uitbreiding aan de achterkant gekregen.

Doopsgezinden in Wormerveer

De doopsgezinden vormen een christelijke geloofsrichting die al in 1534 in Wormerveer voorkwam. Er waren hier na enige tijd zelfs twee doopsgezinde gemeenten, die op ' t Noord en die op 't Zuid. De gemeente op 't Noord had haar vermaning aan het Noordeinde, op de plek waar nu het appartementencomplex 'de Zaanstroom' staat. De vermaning op 't Zuid stond eerst ter hoogte van het Wilhelminapark, daarna, vanaf 1644, achter het huis Zaanweg 64 en vanaf 1831 op de huidige plek. Tot rond 1750 was meer dan de helft van de inwoners van Wormerveer doopsgezind. En nog in 1827 waren zes van de acht leden van het dorpsbestuur, plus de secretaris en de ontvanger, doopsgezind. De doopsgezinden hebben eeuwenlang hun stempel gedrukt op de geschiedenis, de economie en het karakter van Wormerveer. Niettemin begon hun aantal steeds meer af te nemen. In 1899 gingen de twee gemeenten samen en gebruikten alleen nog de vermaning aan de Zaanweg. Vanwege het zeer sterk teruggelopen ledenaantal werd de Vermaning in 2009 overgedragen aan de nieuw opgerichte stichting: Stichting Wormerveerse Vermaning. Gelukkig heeft de Stichting Wormerveerse Vermaning zich ingezet voor het behoud van dit rijksmonument. Het gebouw is nu zo aangepast dat het voor vele doeleinden geschikt is.

---