Historische Vereniging Wormerveer

Hof Saenden

Beschrijving 't Hof Saenden

Inleiding HOFJE genaamd "'t Hof Saenden" bestaande uit 10 arbeiderswoningen met bijbehorende ERFSCHEIDINGEN aan voor- en achterzijde.

Het hofje is in 1915-1916 gesticht door de Wormerveerse firma Bloemendaal en Laan, ter gelegenheid van het gouden zakenjubileum van de industrieel Jan Adriaan Laan (1848-1918). De woningen zijn gerangschikt aan weerszijden van een poortgebouw en hebben een gemeenschappelijke tuin aan de achterzijde en een plantsoen aan de voorzijde.

Het hofje had ten doel, om "(...) zoolang de Naamloze Vennootschap Mij. Saenden en de Firma Bloemendaal & Laan bestaan, aan hunne gepensioneerde werklieden, zonder kinderen, of geen kinderen ten hunnen lasten hebbende, eene vrije woning te verschaffen (...)."

De gepensioneerden waren oud-werknemers van Rijstpellerij Hollandia te Wormer en Oliefabriek De Toekomst te Wormerveer. Het bewonersreglement uit 1916 spreekt van "een rustig en aangenaam verblijf voor ouden van dagen", dat bedoeld was als "eene vriendelijke herinnering aan de stichter". De stichter J.A. Laan heeft een grote stem gehad in ontwerp en bouw van het complex. Naar verluidt was hij degene die besliste dat het hofje in rijk gedetailleerde Neo-Hollandse Renaissance-stijl moest worden gebouwd, in navolging van een in Neo-Renaissance-stijl opgetrokken tentoonstellingsgebouw te Antwerpen, waarin zijn firma in 1913 tijdens een internationale handelstentoonstelling had geëxposeerd.

Aan de Neo-Hollandse Renaissance-stijl werden typische Zaanse elementen toegevoegd, zoals houten voorschotten en klokgeveltjes, windveren en kurketrekker-makelaars. Het Wormerveerse aannemersbedrijf Stam, dat in deze tijd geleid werd door Dirk Stam en diens zoon, zorgde voor het bouwplan. Onder hun directie zette in 1915-1916 aannemer J. Bus de woningen neer.

Nadat het complex was overgegaan naar de gemeente, is het in 1975/76 zorgvuldig gerenoveerd (het interieur is gewijzigd en gemoderniseerd).

Omschrijving Hofje bestaande uit twee rijen van vijf arbeiderswoningen aan weerszijden van een centrale poort. Aan de voorzijde een holrond gebogen front van tuintjes afgezet met een smeedijzeren hekwerk; achtererven afgezet met een houten hekwerk (diagonaal lattenraster); restant van een aan de achterzijde gelegen gemeenschappelijke tuin met diverse solitaire bomen. Het symmetrisch opgezette hofje beslaat een langgerekte plattegrond. In het midden bevindt zich een risalerend volume, bestaande uit een poortdoorgang met achtzijdige houten dakruiter, geflankeerd door een puntgevel met steekkap haaks op de nok van de hoofdkap. Aan weerskanten van dit centrale volume strekt zich een vleugel met vier woningen uit van een bouwlaag en een zolderverdieping onder een doorgaand schilddak met de nok evenwijdig aan de straat. Elke woning deelt met de naastgelegen woning een dakkapel onder steekkap. Alle daken zijn gedekt met verglaasde blauwe Hollandse pannen. Elke woning heeft in de voorgevel een paneeldeur met ernaast twee vensters: de deur met lijstwerk, een bewerkt kalf, en een verticaal gedeeld bovenlicht; de vensters als een variant op het kruisvenster, samengesteld uit een kozijn met vast kalf, bovenlicht als voornoemd, een tweeruits schuifraam en halve, van een zandlopermotief voorziene, spiegelklampluiken.

De twee middelste woningen, die iets dieper en breder zijn dan de overige, beschikken door de puntgevel op de verdieping over meer ruimte. De beide geveltoppen brengen traditionele Zaanse elementen in de Neo-Hollandse Renaissance-stijl: ter hoogte van de vliering een gecanneleerd staand schot, zorgvuldig gesneden gegolfde windveren onderaan eindigend in een voluut met bloemmotief en bovenaan bekroond door een kurkentrekker-makelaar. In het voorschot een klein vierruits vlieringlicht. Onder het voorschot is het verdiepingsvenster uitgevoerd als een zgn. melkmeid: een kruisvenster, voorzien van halve luiken als voornoemd, met een vierledig bovenlicht, gedeeld door gesneden voluutstijlen. Vier houten dakkapellen op de overige woningen.

Hof Saenden omstreeks 1920

---